Data aktualizacji: 26-01-2022 Dom i Ogród

Koszyk Wielkanocny - Co Włożyć do Środka i Jak Go Udekorować?

Koszyk wielkanocny i jego święcenie to jedna z najchętniej przekazywanych sobie tradycji. Odbywa się ono w Wielką Sobotę - w większych miastach w budynkach kościołów czy kaplic, natomiast w mniejszych nawet pod lokalnymi kapliczkami. Pokarmy, które wkłada się do koszyka wielkanocnego spożywa się w Wielką Niedzielę - podczas uroczystego śniadania po rezurekcji. Zastanawiasz się, czego nie może zabraknąć w koszyczku wielkanocnym? Chcesz wiedzieć, jak ciekawie go przyozdobić, aby podkreślić tę piękną tradycję? Podpowiadamy.

Wielkanocny koszyczek - skąd wzięła się ta tradycja?

Święta Wielkanocne to dla Chrześcijan najważniejsze wydarzenie w roku liturgicznym. Nie ma więc nic dziwnego w tym, że w związku z obchodami Zmartwychwstania Pańskiego zarówno Polska, jak i inne kraje katolickie mają różnego rodzaju tradycje przekazywane z pokolenia na pokolenie. Jedną z nich jest między innymi koszyk wielkanocny. Jego poświęcenie według wierzeń ma zapewnić całej rodzinie dobrobyt, zdrowie i siłę.

Chociaż samo święcenie pokarmów znane jest ludziom od wieków, to sam wielkanocny koszyczek jest zwyczajem, który upowszechnił się w Polsce po II wojnie światowej. Wówczas jednak mogli pozwolić sobie na niego jedynie bogatsze grupy społeczne. Co więcej, ta tradycja była znacznie bardziej powszechna dla Wschodu Polski. Dopiero z czasem zaczęła pojawiać się w centralnej części kraju. Przyjmuje się, że jej upowszechnienie nastąpiło w latach 80 XX wieku i od tego momentu odbywa się co roku.

Koszyk wielkanocny i jego święcenie odbywa się nie tylko w Polsce - chociaż tu jest najbardziej znane. Z tym zwyczajem można spotkać się jednak w Austrii, Niemczech czy Słowenii. Co więcej, obejmuje on także inne kraje, gdzie funkcjonują polskie kościoły katolickie czy prawosławne.

Kiedy święci się koszyczek wielkanocny?

Chociaż Święta Wielkanocne są ruchome, to jednak wielkanocny koszyczek niezależnie od daty święci się w ten sam dzień. Jest to Wielka Sobota - zwykle w godzinach porannych i okołopołudniowych. Po święceniu przynosi się koszyk wielkanocny do domu i pozostawia go, aby zawartość spożyć następnego dnia podczas uroczystego śniadania. Jedna z potraw wielkanocnych w Wielką Niedzielę to właśnie żurek, którym zalewa się święconkę.

Jak poświęcić koszyk wielkanocny?

Koszyczek wielkanocny święci się zazwyczaj w kościołach. Jeżeli pozwala na to pogoda to cały obrządek odbywa to przed świątynią, gdzie rozstawia się ławy lub stoły. Wierni ustawiają na nich swoje koszyki, a kapłan odmawia modlitwę i kropi je wodą święconą. Jeżeli pogoda jest brzydka to uroczystość przenosi się do środka kościoła.

Wiele mniejszych miejscowości korzysta także z możliwości poświęcenia koszyczka wielkanocnego pod lokalnymi kapliczkami. Odbywa się to na podobnej zasadzie, a dodatkowo jest to sposobność do spotkania się z członkami lokalnych społeczności i złożenia sobie życzeń świątecznych.

Koszyk wielkanocny - co włożyć do środka?

Zawartość koszyka wielkanocnego nie może być przypadkowa. Wkłada się do niego produkty spożywcze, które mają określoną symbolikę. Okazuje się, że takich symboli wielkanocnych jest natomiast dość sporo. Właśnie dlatego wielkanocny koszyk dla całej rodziny bywa naprawdę sporych rozmiarów. Często również na jego święcenie wybiera się kilka osób z jednego domu.

Co kryje w sobie wielkanocny koszyk i co oznacza każdy z produktów? To przede wszystkim:

• chleb - symbolizuje Jezusa Chrystusa i jego ciało,
• jajka i pisanki wielkanocne - nawiązują do życia, które się odradza,
• chrzan - ma być oznaką siły i zdrowia,
• sól - mówi o oczyszczeniu,
• ocet - symbolizuje pot i cierpienie Jezusa,
• masło - znak dobrobytu,
• ser - nawiązanie do symbiozy człowieka i zwierząt,
• baranek - jest oznaką zwycięstwa życia nad śmiercią,
• kiełbasa, boczek lub inna wędlina - symbol dobrobytu i płodności,
• mała babeczka - oznaka doskonałości oraz umiejętności.

Zdarza się, że w tradycyjnym koszyczku wielkanocnym pojawia się także pieprz czy woda. Małe dzieci natomiast wkładają do swoich koszyczków czekoladowe jajka, zajączki i kurczaki. Według niektórych gorliwych katolików jest to natomiast spory błąd. Zając jest bowiem symbolem pogańskim i wiele osób unika go podczas przygotowania koszyka wielkanocnego. Podobnie jest z owocami. Chociaż wiele osób dokłada je do środka - inni twierdzą, że to zbędne, gdyż te nie mają żadnej symboliki.

Nietypowe rzeczy, które skrywa koszyk wielkanocny

Każdy kraj, a nawet region ma typowe dla siebie tradycje. Dlatego też w wielu przypadkach sam koszyk wielkanocny może prezentować się zupełnie inaczej. Nie ma w tym nic dziwnego. Dla niektórych osób szokiem może być natomiast to, co inni wkładają do środka i następnie święcą.

Wśród ciekawych zwyczajów wymienia się przede wszystkim umieszczanie w koszyczkach wielkanocnych:

• kartek, na których zapisane są plany, postanowienia i marzenia na przyszłość - według niektórych poświęcenie ich ma przyspieszyć realizację,
• długopisów - szczególnie, kiedy w rodzinie ma odbyć się ważny egzamin, który później pisze się przy ich pomocy.

Wielkanocny koszyczek - czego nie powinno się do niego wkładać?

Poza listą produktów, które obowiązkowo powinny wypełniać koszyk wielkanocny, znajduje się także wiele zakazów. Te są szczególnie ważne dla katolików, którzy restrykcyjnie podchodzą do Świąt Wielkanocnych. Wśród takich produktów znajdują się między innymi:

• słodyczy,
• alkoholu,
• talizmanów,
• zajączków,
• gadżetów elektronicznych,
• maskotek,
• sztucznych jajek.

Jak udekorować wielkanocny koszyk?

Według niektórych przekonań koszyk wielkanocny powinien być skromny, dlatego wiele osób wybierana modele z wikliny i dekoruje je bardzo oszczędnie. Na dno wkłada jedną serwetkę, na której układa wszelkie produkty, a na ich wierzch kładzie kolejną - bardziej uroczystą - białą. Tę odkrywa się na czas święcenia. Przy rączce przypina się wówczas kilka gałązek:

• bukszpanu,
• forsycji,
• bazi (wierzby kwitnącej),
• leszczyny.

Mocowanie można wykonać na za pomocą jednokolorowej wstążki - zazwyczaj w kolorze czerwonym.

Wiele osób odchodzi jednak od takiego minimalistycznego dekorowania koszyczka wielkanocnego. Można więc spotkać bogate zdobienia kwiatami, serwetki z motywem wielkanocnym, kolorowe wstążki, którymi ozdabia się cały koszyk. Nie brakuje także nowoczesnych papierowych dodatków czy malutkich figurek baranków lub kurczaków.

📍 Jak wygląda koszyk wielkanocny?

Tradycyjny koszyk wielkanocny jest najczęściej z wikliny. Na jego dnie układa się serwetkę, na której umieszcza się produkty mające symbolikę związaną ze świętami. Te przykrywa się kolejną serwetką, a sam koszyk dekoruje gałązkami bukszpanu, forsycji lub leszczyny.

📍 Koszyk wielkanocny - co powinien zawierać?

Zawartość koszyka wielkanocnego nie jest przypadkowa. Powinien on zawierać wszelkie produkty związane z symboliką chrześcijańską takie jak: chleb, chrzan, masło, baranka, ciasto, jajka, ocet, sól, wędlinę, ser. Produkty te nazywa się święconką i spożywa podczas uroczystego śniadania w Wielką Niedzielę.

📍 Jak ustroić koszyczek wielkanocny?

Podstawowe strojenie koszyczka wielkanocnego polega na przybraniu go gałązkami bukszpanu, leszczyny lub forsycji. Często wykorzystuje się także kokardy - jednokolorowe czerwone. Jednak nowoczesny koszyk wielkanocny wygląda już nieco inaczej - jest bardziej strojny. Ozdabia się go kwiatami czy nawet sztucznymi dekoracjami z motywem wielkanocy.

📍 Kiedy święci się koszyczek wielkanocny?

Koszyk wielkanocny święci się zawsze w ten sam dzień - jest to Wielka Sobota. Odbywa się to zazwyczaj pod kościołami lub w mniejszych miejscowościach - pod lokalnymi kapliczkami.